31468ds63b er gaat een lange tijd voorbij vóórdat

WE WÉÉR IETS HOREN OVER SAMARITAANSE LITERATUUR! Het is pas in de 10de & 11de eeuw dàt we wéér poëzie aantreffen, nog steeds in 't Aramees geschreven, hoewel Arabisch in inmiddels dé vóertaal geworden is van de meeste Samaritanen, 'n situatie die merkbaar is aan de her & der in 't Aramees ingeslopen Arabismen? Echter in dezelfde periode zien we ook 't Hebreeuws weer terugkeren als (heilige) taal van nieuwe synagogale poëzie & gebéden! Hier & daar doet 't RIJM z'n intrede, een element dat in latere poëzie allengs 'n grotere ròl zal gaan spelen? Auteurs als TABYA IBN DARTA, AB ISDA (of CHISDA) & AB GILLUGA zijn de bekendsten van deze dichters & na 'n nieuwe periode van relatief verval herleven de literaire activiteiten sterk i/d 14de eeuw! We zien dan dat inmiddels 't Aramees al geen rol meer speelt maar dat voor synagogale doeleinden het Hebreeuws het pleit gewonnen heeft, ook al is dat dan zozeer doorspekt met Arameïsmen dat men DÉZE hybride taal ook wel 'het Samaritaans' genoemd heeft. De bekendste dichters uit deze tijd zijn de hoge priester FINAS ARRABAN (=PINCHAS HARABBAN) & z'n zoons ELEAZAR & ABISJA. Maar ook in de eeuwen daarna gaat de productie van synagogale poëzie door. Veel van deze poëzie werd verzameld in gebedenboeken. De reeds eerder genoemde Defter is daarvan 't oudste voorbeeld, met poëzie & gebeden v/d 4de tot & met de 14de eeuw. In de middeleeuwen werd het gebruik v/d Defter gereserveerd voor de reguliere diensten doordeweeks & op sjabbath. Voor de speciale feestdagen werden er aparte gebeden- & liedboeken ontwikkeld. Zo zijn er toen liturgieën voor Pesach, Gróte Verzoendag, Loofhuttenfeest etcetera geschreven. Ook voor bijzondere gelegenheden als geboorte, besnijdenis & bruiloft werden speciale gebedenboeken gecomponeerd. Al deze liturgische boeken zijn nog steeds in gebruik. Mogelijk ook voor synagogaal homiletisch gebruik geschreven is 't anonieme werk Asatir, geschreven in arabiserend Aramees, vermoedelijk in de tweede helft v/d 10de eeuw. 't Is in feite 'n soort van bijbelse kroniek waarin 't Verháál v/d Pentateuch naverteld wordt met tal van legendarische aanvullingen (net als in de Jóódse haggadische midrasjim)! De opeenvolging der generaties van Adam tot Mosjeh wordt beschreven als 'n reeks van geslachten die worden gedragen door de 'vier fundamenten van de wereld,' nl. Adam, Noach, Avaham & Mosjeh. 't Léven & werken van deze grote 'founding fathers' vormt de ruggengraat v/h hele werk & de 2 laatste (v/d 12 lange) hoofdstukken behandelen de geografie v/h Lànd Kana'an vlg. NUM 34 & de toekomst v/h Vòlk tot de komst v/d Verlòsser (de TAHEB)! Tenslotte verdient in dit kader de MOLAD MOSHE (Geboorte van Mosjeh) vermelding: 'n moeilijk te dateren tekst, maar zeker i/d Middeleeuwen ontstaan, waarin i/h Aramees uitbundig de lof van Mosjeh gezongen wordt. 't Wèrk is ook vaker i/h Arabisch vertaald & heeft daarbij bewerking ondergaan. De poëtische lofprijzingen bevatten veel legenden over Mosjeh, die voorgesteld wordt als het 'licht' dat 'g d' schiep in GEN 1:3 & terwille van wie god de hele verdere schepping tot stand gebracht heeft: Mosjeh wordt dan ook aangeroepen als degene die bij Gòd voorspraak dóet voor de Samaritanen & oorspronkelijk had deze tekst 'n liturgische functie.
24 apr 2018 - bewerkt op 25 apr 2018 - meld ongepast verhaal
Weet je zeker dat je dit verhaal wilt rapporteren? Ja | Nee
Profielfoto van Asih
Asih, man, 79 jaar
   
Log in om een reactie te plaatsen.   vorige volgende