36267 Anita spreekt geen woord Duits & heeft die

BRIEVEN VAN HAAR MÓEDER IN HET PORTUGEES LATEN VERTALEN! Half augustus '39, 'n maand na haar
vertrek uit Ravensbrück, wachtte Olga in haar Berlijnse cel nòg stééds op bevestiging dat de voor haar emi-
gratie vereiste documenten aangekomen waren. In de gevangenis mocht ze de nazikrant de Völkische
Beobachter lezen, en ze wist dat de oorlog nabij was! Als de vijandelijkheden eenmaal waren begonnen,
zou ze geen kans hebben om uit Duitsland te vertrekken?! 'Wees niet boos op me, maar ik ben intens per-
simistisch!' schreef ze op 15 augustus aan Leocadia. In haar volgende brief lijkt zij zelfs de wil om ook nu
nog te blijven schrijven verloren te hebben: "LUISTER, IK WAS EERST BOOS OM DIT KLEINE STUKJE PAPIER,
MAAR NU MERK IK DAT IK VERDER NIETS TE SCHRIJVEN HEB! GEEF MIJN BEMINDE KIND DUIZEND KUSSEN
VAN MIJ!" Terwijl Olga in Berlijn op haar papieren wachtte, kregen haar kameraden in Ravensbrück er nieuwe
kwellingen te verduren! Korte tijd nadat Olga Het Kamp verlaten had, werden Hanna Sturm & haar lesgroepje
op heterdaad betrapt toen ze hardop uit Tolstoj lazen! Hanna werd voor straf naar Koegel gestuurd en zag er
de spionne die haar verraden had staan, naast Koegel; ze spuugde naar haar, waarop Koegel Hanna in haar
gezicht sloeg & beloofde 'haar wat discipline bij te brengen'! Voordat Hanna het goed en wel besefte, werd
ze opgesloten in een donkere houten, kale cel, precies als Olga eerder! Als er éên vrouw tóegerust was om
eenzame opsluiting in 'n dergelijke cel te overleven, was 't wel Hanna Sturm. Zij was afkomstig uit 'n arm
boerengezin in Burgenland, met wortels i/d Tsjechische minderheid daar, & moest al op haar achtste op 't
land werken; nog vóór ze had leren lezen, timmerde ze al omheiningen! Als jonge vrouw voelde zij zich al
aangetrokken tot 'Rood Wenen', & tijdens de roerige jaren '30 in Oostenrijk sloot ze zich aan bij 'n vakbond
& nam ze deel aan antifascistische gevechten, waardoor ze regelmatig achter de tralies belandde. Ze had
ook al in één van de kerkers van Lichtenburg opgesloten gezeten! Maar 'n cel als deze in Ravensbrück had
ze nog nooit gezien, en toen ze later haar verhaal opschreef, waren haar herinneringen aan deze eerste
cellenbarak nog even helder als aan wat haar verder nog was overkomen. Ook de ouwe Mor herinnert zich nu
nog als de dag van gister de cellen van midden jaren '60@NL, ISRAEL & URDUN: HvB Assen, Eilat, Elji en
Ma'an & Rabat Ammon! De uniformen, tralies, geschiedenissen, niet willen leren schieten op bevel, politie,
rechters, wetjes & aanverwante walgelijkheden? Ordnung muss sein, ieder 't ZIJNE, arbeit macht frei & hun
autobommen en handgranaten, abc-raketten, ontelbare mitrailleurs, parades, trompetters, trommelaars en
opgetutte opperhoofden, platte petten, hitlergroetjes, Mussolini Benito, Hitler Schicklgruber Adolf, Franco &
Salazar, Peron, Victor Baarn, Perzië's Sjahinsjah, Soraya, Farah Dibah, Griekse & Afgaanse koningen, Paki-
stan & ga zo maar steeds verder & door voor, tijdens & na al die wereldoorlogen met ontelbare vluchtelingen
van alle leeftijden, rangen, standen, families, boeven, schurken, mensensmokkelaars, arrestaties & doden.