37009 overal in Europa won de democratie veld, ...
ER ONTSTONDEN NIEUWE NATIES MET EEN DEMOCRATISCHE GRONDWET EN OOK JODEN KREGEN GELIJKE POLITIEKE RECHTEN? Déze ontwikkeling hield echter op aan de Russische grens! Rusland was de erfgenaam van het Byzantijnse rijk en de Orthodoxe kerk. Het verkeerde in alle opzichten nog in de middeleeuwen en werd geregeerd door de tsaar die onbeperkte macht had. Voor de Europeanen was Rusland even onbekend als ver weg, maar een groot deel van het Jodendom leefde in dat achtergebleven land. Tegen het einde van de 18e eeuw annexeerde Rusland grote delen van Polen, Litouwen en de Oekraïne en kwamen ook de Joodse gemeenschappen uit díe gebieden grotendeels onder Russisch bewind te staan. Rusland had eeuwenlang Jóden gewéérd, maar nú had het opééns meer dan ‘n miljoen Joodse herbergiers, ambachtslieden en kooplieden binnen zijn grenzen. Russische handelaren, beducht voor concurrentie, eisten bescherming. Daarop verbood de tsaar aan de Joden om zich te vestigen búiten het gebied dat zij reeds bewoonden. DÀT gebied werd bekend als de ‘cherta’ of ‘Pale of Settlement’. In die cherta vormden de Joden een minderheid tussen al die andere Oekraïense, Litouwse & Moldavische boeren & ofschoon ze op de markt contact met hen hadden, bléven ze dóór ‘t verschil ìn cultuur, táál & religie van elkaar geschéiden. De Joden i/d cherta woonden in ‘sjtetls’ {YIDDISJ voor ‘stadjes’}, waarvan de oorsprong lag in Polen-Litouwen waar de adel tegen het einde v/d 15e eeuw de Joden uitgenodigd had zich in hun privéstadjes v/d notabelen te vestigen. De sjtetls varieerden in grootte van ‘n paar 100 tot méér dan 20.000 Joodse inwoners.
‘t Dagelijks leven schommelde heen en weer tussen de synagoge, de huizen & de markt & werd beheerst door studie, vroomheid & liefdadigheid. De Joodse gemeenschappen in die sjtetls bestuurden zichzèlf & koesterden de Joodse waarden & inzichten, & hoewel er in ‘t algemeen díepe àrmoede héérste, vonden de Joden er wàrmte èn gebòrgenheid... De màrkt was dé bròn vàn het sjtetlleven én dé ontmóetingsplaats mët al die níet-joodse menschen. Van vèrre kwamen de boeren met hun véé, gróenten, vìsch, húiden & karrevrachten gráán die ze bij de Joden rúilden voor kleding, laarzen, ólie & spaden! Slechts ‘n klein aantal Joden was betrokken bij kapitale ondernemingen, verreweg de méésten leefden in bittere armoede èn hàdden de gróótste móeite om wekelijks genóeg gèld te verdienen òm voor de sjàbbat ‘n kìp of ‘n vìs te kopen?! Mànnen, vróuwen & kìnderen, jòng èn óud, wáren dan ook dagelijks bézig òm er in de meest noodzákelijke lévensbehóeften te voorzien! Daartoe trokken veel mannen met hùn hàndel van dòrp naar dòrp. Ònze “millennia” dus......
Asih, man, 79 jaar
Log in om een reactie te plaatsen.
vorige
volgende