41087SH54 ReliPolders Via Eufrat, Yardeen & IJssel

QQleQ
´t Spreekt vanzelf
dat de geschetste structuren van agrarische civilisaties de religie in die samenlevingen -
´t religieuze veld van de religies en individuele religiositeit -
ten diepste tekent?

Met de geschiedenis
van het christendom in EU voor ogen
zijn we geneigd te denken dat het nu normaal is dat de hele bevolking in één religie
opgenomen is en dat enkel het pluralisme v/d moderniteit daar
recentelijk verandering in heeft gebracht?

Maar niets is mìnder wáár!
Religieuze monocultuur over een uitgestrekt centraal gebied was altijd eigenlijk al uitzonderlijk
en werd bovendien pas mogelijk in ´n later stadium
van agrarische civilisatie!

In agrarische samenlevingen
& civilisaties zijn territoriale & sociale fragmentatie & verbrokkeling zowel v/h religieuze veld
als v/d religies zógezien veeleer de normale toestand & is de - steeds beperkte -
overkoepeling door grote religies ´n ware krachttoer
die moet worden verklaard!

Dé begintoestand
van ´n uitgebreid territorium is dus religieus pluralisme, juister uitgedrukt: gesegmenteerd extern pluralisme. Vele lokale culturen leiden immers
tot even zovele lokale religies?

De opgang van agrarische civilisaties
maakt dit gesegmenteerde religieuze pluralisme, zeker i/h begin, niet ongedaan!
Zowel de nog sterk aanwezige territoriale verbrokkeling als de nieuwe sociale scheidslijnen
moedigden immers ´t bestaan van de religievarianten
& religies aan.

Wel werden bij een toenemende integratie
van ´n agrarische civilisatie de religies veel meer verder met elk ander verknoopt?
Interactie tussen & verknoping van religies was ook vóórdien geen onbekende,
maar door de groei van bovenlokale contacten in agrarische civilisaties \
gebeurde dàt nú véél méér!

´t Is daarom vaak onduidelijk
of men in ´n gegeven territorium van verschillende religies dan wel van varianten van één religie spreekt. Nemen we als voorbeeld ´t oude Israël van vóór de Babylonische ´ballingschap´/gevangenschap!
Was ´t één religie mèt ìntèrn religieus pluralisme (famlie- & lokale religies & op regionaal vlak ´polyjahwisme´knipoog òf ¨THE RELIGIONS
OF ANCIENT ISRAËL¨?

In agrarische civilisaties
zíjn er dus verschillende religies of religievarianten te vinden,
zowèl territoriaal als sociaal. Op ´t laagste territoriale niveau worden in familie- of huisreligies
huisgoden & voorouders vereerd. De families nemen als bewoners van ´n lokale gemeenschap
tevens deel aan de activiteiten die i/h kader v/d lokale religie georganiseerd worden.
De lokale religies zijn dan ingebed in regionaal werkzame
voorstellingen en praktijken.

Religies en religievarianten
verschillen ook in sociaal opzicht! Sociale groepen markeren hùn éigenheid ondermeer
door eigen religieuze accenten te leggen! Zèlfs binnen éénzèlfde gebied liep religie
van het koninklijk hof, stadsbewoners & aanpalende boerengemeenschappen
soms stèrk úitéén!

Voor vreemde veroveraars
kon de eigen religie één v/d middelen zijn om ´t standenverschil met de overwonnen bevolking
uit te drukken (bv. i/d ariaanse Germaanse vorstendommen
v/d 5de tot de 7de eeuw).

Territoriale fragmentatie
& sociale distinctiedriften zorgen er in agrarische civilisaties dus voor
´n groter mate van religieus pluralisme, zowel extern pluralisme, tussen religies,
als intern pluralisme, tussen varianten van ´eenzelfde´ religie?
Van religieuze strijd in de strikte zin
hóren we niettemin weinig!

Vooreerst wàs religie -
zoals taal, kledij & eetgewoonten -
´n van zèlf sprékend onderdeel v/d particuliere cultuur van ´n bepaalde bevolking.
De religies hadden geen uni-versele pretenties! Behoorde je tot de stam v/d Eburonen,
dàn vòlgde je óók de religie v/d Eburonen.

En bovendien
werden mogelijke spanningen als gevolg van verschillen in religie
getemperd doordat polytheïstische religies in elkaar konden schuiven door goden
& religieuze praktijken van èlders
te laten integreren!

Ook in vèr verwijderde religies konden,
wanneer zij met elkaar in contact kwamen, dergelijke ´vertaal´-processen op gàng kómen?!
Zo konden religionale goden ook ´elders´ opduiken - ´migrerende goden´ -
en bovenregionale goden aan lokale goden gekoppeld worden
{bv. Amon-Re}?!

Mèt agrarische civilisaties,
i/h bijzonder met de opgang van politieke rijken, dient zich derhalve de sterkere verknoping
nog ´n tweede belangrijk nieuw feit aan: hiërarchie, met name territoriale &
sociale overkoepeling door rijkselites.

De gedwongen integratie v/d bevolking
ìn één òf méérdere politieke rijken bracht niet alleen meer onderlinge contacten & uitwisselingsprocessen op gang, maar ook ´n hiërarchie tussen de religie v/d rijkselietes & de gevarieerde lokale, regionale & sociale religies.

De politieke hegemonie v/d politieke elites
gàf ááń hùn cultuur & religie eveneens
´n hegemoniale positie.

De religies v/d rijkselites zullen zich dus
gaan verspreiden dóór légering van troepen, kolonisatie van streken, bestuurlijke organisatie
van het rijk enerzijds, door anticiperende aanpassing van regionale elites die zich,
òm hùn positie veilig te stellen en zo mogelijk te verbeteren,
in het rijk willen integreren
anderzijds?!

Zo kunnen kleinere
& grotere delen van ´n elitereligie -
vaak de hoofdgod, soms fracties v/h pantheon, bepaalde rituelen, monumentale bouw -werken, eetverboden, enzovoorts - verder blijven doordringen
in de andere religies v/d civilisatie.

En óók ´t òmgekeerde,
de overname v/d veroveraars van {delen vàn} de religie v/d overwonnenen,
gebeurde dus trouwens eveneens!?

De omvang vàn die religieuze overnames
is van velerlei factoren afhankelijk.

Één zeer belangrijke
is de algemene penetratiekracht
v/d politieke rijken.

Zó was ´t Romeinse Rijk
bijzonder goed georganiseerd &
probeerde ´t veroverde gebieden op velerlei domeinen
naar Romeins voorbeeld te modelleren.
De Romeinse cultuur & religie waren
navenant penetrant.

OK!
24 nov 2021 - bewerkt op 02 dec 2021 - meld ongepast verhaal
Weet je zeker dat je dit verhaal wilt rapporteren? Ja | Nee
Profielfoto van Asih
Asih, man, 79 jaar
   
Log in om een reactie te plaatsen.   vorige volgende