41121SH63 Het ontstaan & de groei van zulke axiale

QQleQ
RELIGIES
KOMEN TOT STAND DOOR EEN VOORTDUREND PROCES
VAN INTERACTIE MET EN VERWERKING VAN DE OMGEVING!
Aangezien de civilisatorische omgevingen verschillen en elke religie
op éigen wijze deze omgeving verwerkt, verschillen axiale religies
grondig van elkaar.
De genoemde kenmerken -
transcendentalisering, individualisering, autonome institutionalisering -
& de gevolgen ervan - wereldreligies & axiale civilisaties - krijgen dus telkens
op unieke wijze gestalte.
De conceptie van één persoonlijke ¨God¨
heeft religieus & maatschappelijk heel andere gevolgen
dan de conceptie van een òn-persoonlijke Hoogste Transcendentie
als Wereldziel of Nirvana.
Dat was reeds ´n centraal idee i/d jaren ´20 v/d vorige eeuw.
De monotheïstische religies zijn zowel meer exclusief & tolerant - naar ´t voorbeeld van
hun ´jaloerse´ G d - als succesrijker, want méér òp verovering èn bekéring gericht?
´n Geleerdenreligie zoals ´t confucianisme in China, dat bij de keizerlijke hofhouding
& de aristocratische ambtenarij & i/d keizerlijke school & z´n dependences z´n thuishaven had,
stond institutioneel veel zwakker dan boeddhisme,
christendom, hindoeïsme of islam......
´n Universele ´G d´ kan,
zoals ´t jodendom aantoont,
samengaan met de particularistische, etnische
notie ´G ds Úitverkoren Vòlk´
te zijn?!
´t Confucianisme
biedt wel ´n universele visie & plichtenleer
òm ´t menselijk samenleven & i/h bijzonder de relaties tussen heerser & onderdaan,
vader & zoon, man èn vrouw te grondvesten, maar veel minder ´n oriëntatie òp hóge Transcendentie, omdat díe ònkènbaar zou zijn?
In ´t jodendom & de islam
werd daarom magie gewantrouwd,
in ´t taoïsme dat van magische dranken & praktijken lévensverlènging
& zèlfs ònsterflijkheid ambieerde,
werd ´t aangemoedigd......
De institutionalisering
van aparte religieuze gemeenschappen was vaak beperkt,
maar i/h geval v/h christendom zéér úitgesproken? De éne keer werd de gelijkheid van àlle gelóvigen benadrukt - zoals i/h christendom & nog veel duidelijker i/d islam - de andere keer de òngelijkheid -
zoals i/h hindoeïsme met haar religieuze legitimatie v/h kastenstelsel?!
Axialiteit & axialisering zijn -
zoals alle begrippen - algemene, overkoepelende aanduidingen
van vele unieke processen
& ontwikkelingen.......
´n Unieke ontwikkeling maakte ook ´t hindoeïsme door:
deze religie is om meerdere redenen interessant. Ten eerste is de benaming ´hindoeïsme´,
zoals we zagen, een moderne creatie: ze werd in het leven geroepen door Engelse koloniale geleerden èn pas nadien als zelfbepaling overgenomen door de hindoes?
Ten tweede is ´t hindoeïsme
één v/d voorbeelden van axialisering
zonder dat ´t tot ´n definitieve breuk kwam met de voorafgaande preaxiale religie
(zoals ´t jodendom & misschien de hellenistische
mysterie-religies)?
Nog steeds
wordt i/h hindoeïsme
gerefereerd a/d Vedische geschriften,
´n geheel van vooral rituele teksten, als dé óórsprong
v/h hindoeïsme.
De Vedische religie
(1500-600 v. Chr.) was ´n polytheïstische religie
die zich concentreerde o/d offercultus. ´t Vedisch ritualisme werd i/h eerste millennium vóór Chr. vanuit stedelijke middens, i/h bijzonder
door diverse hervormingsbewegingen,
sterk bekritiseerd.
Sommige bewegingen,
waaronder ´t boeddhisme & jaïnisme,
gingen als zelfstandige religies verder - zoals ook ´t christendom zich losmaakte
van z´n joodse ontstaanscontext. Andere hèrvormingsbewegingen i/h toenmalig India
bléven echter verwijzen naar de Vedische geschriften - zoals de Upanishaden - en werden
door de brahmanen, de offerpriesters,
geïncorporeerd.
De offercultus &
´t godenpantheon verdwenen niet -
ze werden zelfs door de latere opname van rituelen & nieuwe goden zoals Shiva & Vishnu
uit regionale, niet-Vedische religies nog uitgebreid - maar tegelijk werden ze
grondig gereorganiseerd.
Al deze disparate,
vooraxiale elementen werden nu immers ingebed
in ´n nieuwe, grootser & ruimte voor individualiteit latende omgang mèt hèt Heilige:
de individuele ziel ´Atman´ die rùst i/d wereldziel ´BRAHMAN´ & die
de mèns individueel verantwoordelijk maakt
voor z´n daden {de karma-
& reïncarnatie-
leer}?

engel
01 dec 2021 - bewerkt op 08 dec 2021 - meld ongepast verhaal
Weet je zeker dat je dit verhaal wilt rapporteren? Ja | Nee
Profielfoto van Asih
Asih, man, 79 jaar
   
Log in om een reactie te plaatsen.   vorige volgende