41138SH67 Zeer belangrijk is verder de groter ver-

QQleQ

SPREIDING
VAN SCHRIFT & GELETTERDHEID!
Schrift is ´n goed voorbeeld v/d manier waarop
axiale religies de mogelijkheden van de omgeving succesvol wisten te benutten.
´t Maakt immers codificatie èn centralisatie van de boodschap mogelijk alsmede socialisatie
in dezelfde religieuze traditie van vele mensen
over grote afstand
& tijd?
Ondermeer
dankzij canonisatie van sacrale teksten
konden al met al zo nu axiale religie uitgroeien tot wereldreligies die de eeuwen trotseren
& ´tòch i/d kern´ hetzelfde blíjven! ´t Schrift verleent tevens tevens aan de ideeën & de daden v/d stichter(s) & de eerste volgelingen ´n bijzondere
surpluswaarde?
Elke
institutionalisering
en hervorming al zich bijgevolg nu steeds naar de (geïdealiseerde) begintijd richten
(cf. de steeds weerkerende pogingen tot hervorming,
ook wel ´repristinisation´
genoemd).
Tenslotte
is er de politieke factor.
We kunnen ons nu bijna niet meer voorstellen hóe moeiijk politieke contrôle over ´n groter territorium in voormoderne tijden te handhaven wàs? De politieke elite was nog maar klein & de te controleren gebieden, die vaak moeilijk toegankelijk
& gevaarlijk waren,
ìmmèns!
Burgeroorlogen
als gevolg van opvolgingskwesties of aangestoken
door ambitieuze leiders uit de eigen omgeving of uit veroverde of perifere gebieden, vormden ´n voortdurende dreiging! Elke mogelijkheid om de interne cohesie & controle te vergroten, werd dus door de machthebbers - en zéker door ´n nieuwe
machthebber - met beide handen
aangegrepen?
De axiale religies
vormden zodoende vernieuw-de kanalen om hun bevolking te organiseren èn te controleren! En dus gingen politieke elites die nieuwe religies inzetten òm hùn politieke heerschappij te legitimeren & hun rijk te stabiliseren. In beginperiodes gebeurde dat
slechts rudimentair.
In ´t Perzië van Darius
de Grote, vader van Xerxes, & hun opvolgers is ´t zoroastrisme nog, zoals z´n preaxiale voorgangers, ´n religie met ´n beperkte armslag, ´n koningsreligie zònder veel impact
buiten de hòfresidenties?!
Later ging
die associatie van politieke gezagsuitoefening
& religie veel dieper & werden in enkele gevallen, zoals i/h christendom & de islam,
niet alleen de elites en de stedelijke middengroepen & grote delen v/d boerenbevolking in die associatie betrokken. De alliantie met grote rijken werd hèt vehikel
voor enkele grote axiale religies!?
Deze opgesomde mogelijkheidsvoorwaarden verhelderen zodoende wááròm wereldreligies pas vanaf een bepaald ogenblik in de wereldge-schiedenis kònden ontstaan - & dus ontbreken zowel in jagers-/verzamelaarsculturen als in primitieve a-grarische civilisaties zoals de Soemerische en Akkadische beschaving of in Midden- en
Zuid-Amerika...
Vanaf ´t
eerste millennium BC
ontstaat met de geavanceerde agrarische civilisaties ´n maatschappelijke,
culturele & politieke contest die een nieuwe politiek/religieuze revolutie kòn voortbrengen:
radicale (half) intellectuelen die in een tijd vol van beroering nieuwe interpretaties voorstellen, stedelijke groepen die de eerste volgelingen vormen & de ideeën verder trachten te blijven uitwerken & politieke dynastieën die de opkomende axiale religies gaan ondersteunen & institutionaliseren òm zichzelf te kunnen legitimeren èn zó hèt culturele cement
van hùn wereldrijk te verhevigen
en verstevigen!?
Op heden
zien we overal daarom dus ook
i/d voorbije halve eeuw afsplitsingen & congregaties
v/d snel verouderende hoofdstromen als katholieke en reformtorische, liberale, socialistische/communistische, rechtsradicale & min of meer verwante groepen: anti/pro-
abortus, geboortebevordering & -restrictie, dogmatisme & progressieven, gewelddadige èn paci-
fistische neigingen opborrelen? Beambten, boeren, burgers, actiebewegingen, CDA, VVD, PvdA/Groen-Links, PVV, FVD, Centrumachtigen, Nationalisten e.d. met hun weerkerende ruziënde
af-/opsplitsers, éénmanszakjes? Wèl of geen, meer of minder, geweldadiger
of vreedzamer demonstranten, doemdenkers, conflict/complot
verzinners & wat al niet aan gekke hackers, gewelddadige
sekten & soortgelijke halvezachten/criminelen
van heinde & verre met ogenschijnlijk
onverzoenlijke fanatiekelingen &
extreem wantrouwige
specialisten?

boos
06 dec 2021 - bewerkt op 12 dec 2021 - meld ongepast verhaal
Weet je zeker dat je dit verhaal wilt rapporteren? Ja | Nee
Profielfoto van Asih
Asih, man, 79 jaar
   
Log in om een reactie te plaatsen.   vorige volgende