41142SH69 Zo´n 4 religies die in aanhang vèr bóven
QQleQ
DE ANDEREN UITSTEKEN:
christenen, moslims, hindoes & boeddhisten?
Waarom deze 4 èn hoe speelden ze dit klaar? Opvallend is ook
dat confucianisme & taoïsme die bij KJ & SE steeds worden genoemd &
in vroegere werken over wereldreligies soms uitgebreid behandeld werden,
als ´t op hedendaagse expliciete aanhang aankomt zeer ´klein´ of op z´n minst moeilijk te traceren zijn.
Verder bevatten de 2 lijsten maar enkele religies die i/d moderne samenleving zijn ontstaan! Alhoewel er, zeker de laatste eeuw, ontzettend veel nieuwe religieuze bewegingen opgedoken zijn, worden ze òf als takken van grote religies beschouwd of niet apart vermeld omdat hun aanhang zó klein is. Grotere axiale religies dateren dus van vóór de moderniteit.
Tot slot valt op dat het totale aantal vermelde axiale religies van vóór 1750 / 1800 wel erg gering uitvalt. Waarom zijn er zo weinig wereldreligies? Ten eerste groeien axiale religies pas uit tot wereldreligies àls zij in grote civilisatie gedurende lange tijd ´n hegemoniale positie verwerven wat slechts aan weinig religies gegeven is! ´t Is ook niet vanzelfsprekend dàt ze deze positie daarna nog blíjven vasthouden?
Bij christendom, islam, hindoes & boeddhisten is dat alles wèl gelukt & zij zijn vaak verder uitgegroeid tot ´de grote vier´ onder de religies. Waarom is er in eerste instantie slechts ´n beperkt aantal axiale religies ontstaan? Blijkbaar slaagden grote religies erin - zelfs met enig gemàk - òm de meeste religieuze energie ìn hùn bánen te doen stromen! Hóe is dàt mogelijk?
Om de 2de oorzaak te verhelderen, moeten we teruggaan naar de kern van wat religie dóet:
bewerking v/d relaties tussen immanentie & transcendentie! Religie bezit als gevolg v/d ònmacht om de inhoud en ´t object v/d religieuze ervaring adequaat uit te drukken, ´n eigensoortige vloeibaarheid.
Transcendentie betékent immers lètterlijk ´te bóven gaan´ èn blíjft dus uiteindelijk ònbepáálbaar?
¨G d¨ ìs steeds méér èn ànders dàn ònze vóórstèllingen vàn ´gòd´! ´n Rituele hàndeling òntléént háár kràcht níet zozeer aan haar handelingséigen èfficiëntie ~ zoals ´n trap tegen ´n bàl ~ maar aan het òproepen van een transcendente màcht!
Áán wóórd èn hàndeling klééft àldùs bíj rélígie íets ònéigenlijks:
ze kríjgen ´n bepáálde betekenis & dìt gééft áán religie ´n vlóeibaar katakter èn máákt àfgrènzingen tùssen religies nogal eens móeizaam!
Zij ligt tevens aan de basis v/h opmerkelijk absorptievermogen vàn de wereldreligies, tòch wel tot (ver) in de 20ste eeuw?! Vànwége déze vlóeibaarheid kàn ´éénzèlfde´ religieuze idee of activiteit ook bíj zéér verschìllende religies ìngang vìnden zònder dàt er sprake is van ´n bànd òf beïnvloeding!?
Zo zijn allerlei ´gnostische´ ideeën ~ zoals de minderwaardigheid v/d schepping omdat zij ´t wèrk ìs van ´n ´lagere god´; esoterische kennis àls vóórwáárde vóór verlossing ~ ook terug te vinden ìn jodendom, christendom èn ´t manicheïsme èn i/d moderne tijd bij de theosofen & Berdjaev.
Maar is ´t gnosticisme dááròm ´n hèrkènbare & zelfstandige religie? ´n Aantal onderzoekers ~ lang niet allemáál ~ denkt van niet! Gnosticisme is ´n term uit de 17de eeuw & gaat terug op ´n construct {´gnosis´} van kerkvaders zoals Ireneüs van Lyon, die ´n christelijke orthodoxie & orthopraxie wilden bevorderen & gnósìs ~ èn overigens ook heidendom ~ als religieuze tegenpolen creëerden.
We mogen, aldus de hedendaagse critici, niet de fout begaan hùn retorische constructies waarìn àllerléi úitéénlopende zaken ònder één nóemer samengebracht worden, voor historische realiteiten aan te zien!
De zgn. gnostici i/d Oudheid zagen zichzelf níet àls vertegen-wóórdigers van ´n religie genaamd ´gnosticisme´. ´t Construct ´gnosticisme´ mìst èlke éénheid, niet maar alleen doctrinair & institutioneel, maar ook historisch.
Religieuze ideeën & praktijken
kunnen in vele religies vóórkomen zònder dàt ze dááròm ´n eigen religie vormen.
Dit is voor MorAsih ook
´t belangrijkste in driekwartééuw ´gewaarwordingen´:
ontdekkingen, inzichten, vergelijkingen, dromen & herinneringen via Arnhem, Antwerpen,
Zaventem, Noord-Frankrijk, de Po~delta, de ¨Laars¨, Korinthe, Athene, Pireüs, Petra etcetera.
De Oude Stad vóór, ìn en ná de ¨Zesdaagse¨, Istanbul, Ararat, Qazvin, Tehran, Herat, Kandahar &
Kabul, Lahore, Srinagar, Delhi, Varanasi, Calcutta, Madras, Kerala,
Rangoon, Toyosato/Yamagishikai, Birobeidjan,
Moscow, Odessa:
again & again?
Wàt we horen, zien, aanraken,
besèffen, missen, hopen, veronderstellen &
´op reis ervaren´ ~
ònderwèg......
Asih, man, 79 jaar
Log in om een reactie te plaatsen.
vorige
volgende