TWEEDE RESIDENTIE:
´t elegante, aan zee gelegen Caesarea,
wat zoiets wil zeggen als ´Keizerstad´! Deze stad
moest rivaliseren met Alexandrië & was inderdaad enige tijd hèt knóóppùnt
i/d internationale wierookhandel, waarmee enorme [èn belàstbare!] winsten werden gemaakt.
Het was ´n stad waar Grieken en Romeinen zich thúis moeten hebben gevoeld, compleet met een paardenracebaan, standbeelden van Romeinse ´rijksgroten´, ´n markt, badhuizen, ´n aquaduct èn -
net als in Alexandrië - ´n paleis met wijds uitzicht overzéé?! Even verderop legden Herodes´ ingenieurs een haven aan met pieren die vèr de zéé in staken! Archeologen hebben vastgesteld dat de kunstwerken een technisch hóógstandje waren,
gemaakt van onder water uithardend betòn!
Wie de haven binnenvoer zag meteen achter de kades de enorme tempel voor keizer Augustus.
In Yerusjalayim zou z´n heiligdom vanzelfsprekend òndènkbaar zijn geweest,
maar Herodes had ook niet-Joodse onderdanen en wist wel dat een tempel voor de keizercultus
extra prestige verleende aan een stad.
Hèt beroemdste bouwwerk is natuurlijk dé Tempel in Yeroesjalayiem?!
Dit heiligdom, ooit gebouwd door koning SALOMO & herbouwd i/d Perzische tijd,
werd door Herodes compleet vernieuwd!
Het Tempelterras werd in omvang verdubbeld en er kwamen indrukwekkende toegangspoorten
en het hele Terras werd aan drie zijden omgeven door colonnades!!!
Aan de vierde zijde verrees ´n kolossale, driebeukige hàl [´n basilica,
om de archeologische jargonterm te gebruiken]?!
De Tempel in Yeroesjalayiem deed niet ònder voor de andere grote religieuze gebouwen,
zoals de tempels voor de keizercultus in Alexandrië & Kyrene, het heiligdom van god Baäl in Palmyra,
de tempels voor Zeus in Baalbek en in Damascus, de tempels van Zeus en Artemis in Gerasa
of de grote tempel in PETRA!
Aan zùlke complexen werd decennialang gewerkt,
& Jerusalem is daarop geen uitzondering.
De naam ´Kipónospóórt´ [de huidige Mograbipoort naar het Tempelterras suggereert
dat dìt déél v/h complex voltooid werd toen de Romein COPONIUS Judea bestuurde,
tussen 6 en 9 na Chr./AD!
De basiliek bood onderdak aan de vergadering van het hoogste raadscollege in JUDEA,
het SANHEDRIN, en werd voltooid rond 30?!
Pas in 64 was uiteindelijk het gehele complex àf.
Zelfs de Babylonische Talmoed, ´n laatantieke verzameling rabbijnse wijsheid waarin zeer zèlden
ook maar íets aardigs valt te lezen óver koning Herodes, haalt een gezegde aan dat wie
DÉ TÈMPEL niet had gezien,
nog nooit in zijn hele leven een ècht mooi gebouw gezien had?!!
Àl déze bouwprojecten moeten dus wel heel verschrikkelijk véél gèld hebben gekost.
We weten dat Herodes´ fortuin voor een aanzienlijk deel is gebaseerd geweest
op de exploitatie v/d kopermijnen op het eiland Cyprus!
Daarnáást kon hij torenhoge belastingen incasseren:
´n vijfde van wat de mensen per jaar verdienden, bijna het dùbbele van wat deze mensen van toen
in hun voor-industriële samenlevingen kùnnen opbrengen?
Hóe de bevolking in staat was dìt àf te dragen, is een onopgelost raadsel?
´n Mogelijke oplossing ìs dat veel mannen bijverdienden als bouwvakker ìn één van Herodes´ projecten? Evengoed waren er zó véél mensen hùn schùlden niet meer konden aflossen,
dat de farizeeën nadachten over manieren òm hùlp te bieden!
´t Staat vast dat de koning óók nieuwe stukken land liet òntgìnnen, zoals i/h zuiden van IDUMEA
en i/h OVERJORDAANSE, wat het aantal belastingbetalers moet hebben vergroot!!
Archeologen hebben aan de hand v/d groeiende aantallen importproducten,
zoals het Romeinse terra sigillata-aardewerk, kunnen vaststellen dat de welvaart
na ongeveer 20 v.Chr. al snel begon toe te nemen!
De bewoners van de chique bovenstad van Yerusjalayim
lieten frescoschilders hun huis decoreren.
De enorme bedragen die rondgingen, voedden ´t gerucht dat Herodes
de graven van de koningen van weleer óók al geplunderd had èn enorme hoeveelheden edelmetaal
had gevonden?!
De belastingdruk was niet de enige bron van chaotische volksonrust.
Josephus vermeldt de verkoop van Joodse slaven aan buitenlanders, wat betekent dat mensen
die in het land van Israël òpgegroeid waren, hùn geboortegrond niet meer terug zouden zien!
Dìt was in strijd met de Wèt van Mosjeh, die de export van Joodse slaven verbóód!
Dé vráág is echter
of de koning eigenlijk al wel véél ànders kòn:
de sadduceeën & farizeeën waren het ònééns over de wijze wááròp met de Wèt moest worden omgegaan, en bovendien moest Herodes rekening houden met de Romeinse regelgeving.
Dit laat onverlet dàt véél Jóden hùn kóning die slavenverkoop nádroegen!
Menigeen moet die laatste tijd v/d regeringsjaren van Herodes
als een wáár schrìkbewind hebben ervaren?!