DEN DOKTER
TE LOOPEN, JE
WERD TOCH NIET
AFGEKEURD?
Dàt
werd je pas
als je bijna dood was,
voor die tijd helemaal níet!
De dokter had toch ook alleen maar
papierverband en dàt híelp niets... 't Werk
dat de gevangen in Ladelund moesten verrichten,
was hetzelfde als in Husum:
tankvallen graven! Aanvankelijk
was het stuk land bij 't Kamp nog droog,
maar de rest stond vol met water!
Het kampregime was verschrikkelijk hard!
SOMS WERDEN ENKELEN KAPOTGESLAGEN,
DAT KWAM NOGAL EENS VOOR! Als je in de put [de tankval] stond of er bovenop,
dan keek de "KAPO" en haalde er 'n man úit & dan kreeg je 25 op je achterwerk!
Dan moest je heel lang ZÓÓ blijven staan, gebogen!
't Was in dit kamp dat Van den Berg,
die op het appèl 's ochtends vroeg aan de buitenkant
van de rij stond, opeens bewusteloos geslagen werd!
Bij 'n andere gelegenheid was de nier van metselaar Van Beek stukgeslagen!
Van enige medische verzorging was uiteraard geen sprake?!
'DE 18e & 19e NOVEMBER '44
zal ik dus daarom nooit vergeten,'
SCHREEF DONKER LATER OVER ZIJN VERBLIJF IN HET KAMP!
'Ik kreeg een klap met een stuk hout op mijn schouder, waardoor mijn ene arm dagenlang
niet meer bruikbaar was terwijl ik toch moest graven! De kapo's & voorarbeiders hielden mij duchtig
i/d gaten en om de 5 minuten kreeg ik van één van hen 'n vracht stokslagen!
Ik stond aan de slootkant te werken en deed het weer niet goed;
de VOORARBEIDER kwam achter mij staan
& hij trapte mij languit de vieze moddersloot in.
Ik kroop er maar weer uit, zo goed als dat ging ÈN maar weer aan 't graven,
nog geen 5 minuten daarna kreeg ik enige klappen op mijn rug, mijn adem werd mij hierdoor afgesneden & ik dacht dat mijn longen kapotgeslagen werden!
ER VIELEN VELE DODEN OP HET WERK -
zovelen dat 't commando wel 't "SPOOKCOMMANDO" of 't "DODENCOMMANDO"
genoemd werd... In het begin liepen de gevangenen naar het werk.
Later werden zij over het spoor vervoerd op volgeladen,
platte wagens met 'n hekje & op autobanden.
Wie aan de buitenkant stond had het vreselijk koud,
zo 's ochtends vroeg. 's Avonds, op de terugtocht maar het kamp,
moesten de doden worden meegedragen, met de zieken & de etensketels,
waarin 't brood en de koffie op het commando gebracht werden. De lijken werden iedere dag
met 'n boerenwagen opgehaald uit het kamp. ZIJ WERDEN
DAN NAAKT UITGEKLEED EN KREGEN EEN NUMMER
MET BLAUW POTLOOD OP HUN BORST
GESCHREVEN EN WERDEN DÀN
IN EEN LAKEN
GEPAKT!
Zie kamp Erika bij Ommen
& kamp Vledder boven Steenwijk, later
Israel & de Zesdaagse oorlog, Hongkong,
Nippon, Mantsjoerije, Birobeidjan, Charkov,
Odessa en 'omstreken' nú!
Qua herinneringen blijven
al die plaatsen net zo
'dichtbij' als 'n droom:
de millimeters, de seconden,
de cellen, gevoel/verstand & soortelijke
gebeurtenissen overal 'toen', 'daar',
'nu & hier nòg
aanwezig'
............