[Edit: vernieuwde versie, geïnspireerd door de discussie die hier ontstond. ]Sommige dierenwelzijnsorganisaties hebben extreme principes en idealen. Wilde dieren de (cicus)tent uit (oké, daar kan ik nog inkomen), dierentuinen mogen niet meer dienen als vermaak en het houden van huisdieren moet verboden worden. In sommige gevallen ben ik het daar mee eens. Mensen, dierentuinen of circussen die hun dieren niet goed verzorgen, horen ze niet te hebben. Maar een reden die ook vaak aangedragen wordt is: dieren horen vrij te leven in de natuur. En wat ik me dan altijd meteen afvraag is: want daar hebben ze wel
wel leuk?
Het leven in de vrije natuur wordt naar mijn idee ernstig overschat. De hoeveelheid problemen waar dieren tegen aan lopen zijn ontelbaar, de druk waaronder ze staan is groot. Om het maar wat voorbeelden te noemen: er is altijd voedselschaarste. Vechten voor je maaltijd en soms met een lege maag de nacht doorbrengen, dat is de werkelijkheid. Ook dreigt er altijd gevaar, gevaar dat je voedsel gestolen wordt, gevaar dat je zelf opgegeten wordt, gevaar dat je jongen gestolen en opgegeten worden, gevaar dat je territorium wordt ingenomen. Als je het slecht getroffen hebt, zul je het op moeten nemen tegen je broertje of zusje en zal slechts één van jullie de volwassenheid bereiken. Het leven is hard en dieren leiden een allesbehalve stressvrij bestaan. Hun levensverwachting in het wild is beduidend lager dan in gevangenschap, en als ze ziek of verzwakt zijn, krijgen ze geen spuitje en een daaropvolgende vredige dood. Nee, dan staat er een lijdensweg voor ze klaar: achtergelaten worden door soortgenoten, uithongeren of ten prooi vallen aan een roofdier. En als ze pech hebben een combinatie van die drie. Dat is de werkelijkheid. En dan denk ik: wat is er, voor een dier, zo fijn aan die vrijheid?
Wat dat betreft kun je beter een verwende jonge tijger zijn die verzekerd is van voedsel, aandacht en medische zorg. Opgroeien in gevangenschap en geen ander leven kennen, is echt zo slecht nog niet. Ik durf zelfs te zeggen dat een
goede dierentuin een betere plek is voor een dier dan de medogenloze vrije natuur. Dat is mijn mening. En naar aanleiding van een onderzoek naar het welzijn van circusdieren, kan een circus met
betrokken eigenaren zelfs een betere plek zijn dan een dierentuin. Circusdieren reizen en zien daarom steeds verschillende omgevingen, ze worden mentaal gestimuleerd met training en zullen zich daardoor minder vervelen. Kortom: zo lang er aandacht wordt besteed aan intellectuele uitdagingen, voldoende ruimte, voedsel en vermaak, dan heeft een dier in gevangenschap een zorgeloos bestaan.
Of het een
natuurlijk bestaan is, dat is een ander discussiepunt. En ik vind niet dat dieren in dierentuinen thuis horen, óf in de vrije natuur. Ik vind al helemaal niet dat wilde dieren uit hun vrije leefomgeving gehaald moeten worden. Maar de vraag is: is het erg dat een wild dier (dat zich als soort aangepast heeft aan extreme leefomstandigheden), een lang en gezond leven op een presenteerblaadje aangereikt krijgt? Logischerwijs wordt alles wat onder onze hoede leeft, afhankelijk van de mens en niet in staat om voor zichzelf te zorgen. Aan de andere kant, veel dieren die in gevangenschap leven, zijn niet alleen in dat opzicht afhankelijk van ons. Ze zijn ook afhankelijk van de keuzes die wij maken met betrekking tot het behoud van hun leefgebieden. Diersoorten sterven uit omdat anderen zich verspreiden of hun leefwijze aanpassen. Wij zijn deel van dat systeem, deel van de natuur. En mensen kozen een leefwijze waarin het temmen, gebruiken en verzorgen van dieren een grote rol speelt. Voor sommige dieren pakt dat slecht uit en voor sommige dieren juist goed. En ik ben blij met ieder individu voor wie het leven goed uitpakt.