Moraliseren, ugh

Waarom is het zo, dat wanneer ik iets voorleg aan anderen, zoveel mensen met adviezen en 'hulp' komen? Dat vraag ik me af. Mag ik niet gewoon me iets afvragen?

Ik dnek dat dat een belangrijk onderdeel is van het werk dat ik doe als psycholoog (en beginnend filosofie docent). Ik hoef helemaal mensen niet te helpen door mijn eigen adviezen. Ik help mensen door samen te kijken naar hoe gedachten- en gedragsprocessen verlopen. Naar waarom de dingen zijn zoals ze zijn. De mensen waar ik mee werk mogen dan hun eigen oordelen daarover vellen. Waarom zou ik daar zelf een oordeel over hebben?

Ik vind het een moraliserende manier van doen, als je jouw 'oplossing' of 'antwoord' aan iemand geeft. Ook als deze persoon niet specifiek naar een oplossing vraagt. Als ik hulp vraag van een ander, dan vraag ik meestal hulp in het vinden van de oplossing. Ik vraag niet om een oplossing.

Het moraliserende deel komt voort uit het idee dat jouw persoonlijke 'oplossing' of 'antwoord' vanuit jouw eigen referentiekader, normen en waarden gegeven wordt. Dat pas je toe op een ander. Daarmee denk je dat als de ander jouw kader, normen en waarden overneemt, hij geholpen is. Dit principe zie ik zoveel terug in het onderwijs en in de psychologie. "Ik ga jou leren hoe het moet, het correcte/juiste/meest wenselijke" Maar wie zegt dat dit ook daadwerkelijk zo is? En zeker in een machtige positie als leerkracht of psycholoog, heb je de autoriteit om onderscheid te maken tussen wenselijk en niet wenselijk. Tussen 'gestoord' en 'normaal' etc.

Maar waarom heb jij die wijsheid? Omdat je opgeleid bent? Omdat je zelf voldoet aan dit 'ideaal'? Als iemand die zowel voor de klas staat als psycholoog is, merk ik dat dat sowieso niet zo is. Zowel menig leerkracht als psycholoog ligt zelf mijlen ver van dit ideaal.

En sowieso vind ik het geen ideaal. Voor mijn gevoel zijn er veel verschillende soorten mensen, emoties, vaardigheden, passies, talenten en persoonlijkheden nodig in de wereld. Een sociaal-emotioneel evenwichtig persoon met een prima set aan basiskennis en een afgeronde opleiding, is dat het meest wenselijke? Het lijkt wel alsof dat vaak het morele ideaal is waar naartoe gestuurd wordt. Als je dan de verkeerde emoties, kennis of karaktereigenschappen hebt, dan gaan we dat corrigeren. Dan wordt je geleerd hoe het wel moet.

Het stoort me en ik zie veel mensen die lijden onder deze moraliserende gang van zaken. Mijn eigen referentiekader is ook een 'moraal' in deze zin. Dus in principe ga ik er ook vanuit dat het nuttig is om samen inzicht te krijgen in antwoorden op de waarom-vragen van het leven. Maar ik heb liever dat ik me bewust ben van mijn kader en dit kader relatief breed hou, dan dat ik onbewust mijn werk doe vanuit een nauw kader.