Over boeren, stikstof en megabedrijven

Deze avond zijn er in mijn stadje overal vlaggen op de kop opgehangen, vaak met boerenzakdoek erbij. De laatste dagen zie ik elke keer meer en meer boerenvlaggen en vlaggen op de kop. Ook zelf heb ik aan mijn auto een boerenzakdoek hangen.

Het boerenprotest leeft hier. Logisch: we zitten in de Achterhoek en er is veel agrarisch gebied in de directe omgeving. Laatst had ik een etentje met ondernemers uit de stad, en iedereen kende wel meerdere boeren die mogelijk getroffen gaan worden door de stikstofregeling. Sommigen komen zelfs uit boerengezinnen.

Het waren schrijnende gevallen. In de media wordt vooral gesproken over de ‘miljonairs’, de ‘grootgrondbezitters’. Er wordt geoordeeld over de gigastallen met honden koeien op elkaar gepropt. De realiteit is echter dat de meeste boeren helemaal niet zo op grote voet leven. Ik koop bijvoorbeeld mijn vlees bij boeren die er bewust voor kiezen hun koeien geen graan te geven, maar ze te laten grazen in een gebied vol verschillende planten en kruiden, zodat ze zelf kunnen kiezen wat ze willen eten. In hun stallen staan zelfs bomen. Er is veel aandacht voor de natuur.

De overburen van mijn ouders hebben zo’n dertig koeien en een prachtig weiland vol verschillende planten. Als de stikstofplannen doorgaan, houden deze mensen maar tien koeien over. Daar is niet van te leven.

Of wat te denken van die boer, die nu al wordt uitgekocht? Hij zei: ‘als het om het vee gaat, dan ben ik bereid mijn koeien weg te doen. Ik ga dan groente en fruit verbouwen.’ Maar dat mocht niet. Nee, hij moest nog steeds verdwijnen uit zijn eigen huis. Zijn eigen stuk grond afstaan.

En het gaat hier om mensen die hier zijn opgegroeid. Het is hun familiehuis en ze werken vol liefde en passie voor hun vak. Achter elk boerenbedrijf dat nu mogelijk onder dwang moet stoppen, zit een gezicht. Vaak meerdere gezichten. En hier in mijn stadje kent vrijwel iedereen wel iemand uit de agrarische sector. Met uitzondering dan van de mensen die vanuit de Randstad hier zijn gekomen. Bij hen ontbreekt het sentiment dat veel mensen wel voelen.

En het is natuurlijk ook wel oneerlijk allemaal. Jarenlang werden ze vooral gepusht om zo veel mogelijk te groeien. Anders geen subsidies. Jarenlang hoorde je bij debatten hoe geweldig het wel niet is, dat Nederland zo veel exporteert. ‘We zijn een handelsland, daar moeten we trots op zijn.’ Ik hoor het Mark Rutte nog zeggen.

Nu wordt de export vooral genoemd als reden waarom er best minder boeren mogen zijn in ons landje. ‘Wij importeren juist veel voedsel.’

Maar is dat niet absurd? Dat wij ons biefstukje uit Argentinië eten? Dat de basilicum uit Thailand komt en dat de aardbeien uit Spanje komen? Terwijl wij dit allemaal prima kunnen verbouwen – en ook al doen. Helpt al die import van producten mee aan het stikstofprobleem of een beter klimaat? Moeten we werkelijk aardbeien in de winter eten?

Supermarkten betalen het liefst zo weinig mogelijk voor de producten. En boeren die echt hart voor de zaak hebben, staan daardoor vaak met lege handen. Van hen kopen de supermarkten niets in. Het is juist om die reden dat ik steeds vaker naar lokale boerderijen ga. Waarom zou ik de gigabedrijven steunen als ik zulke mooie streekproducten in de buurt heb?

Het voelt ook niet helemaal eerlijk. De grootste stikstofvervuiler van Nederland is Tata Steel. ‘Tata Steel wordt ook aangepakt,’ wordt er vaak als tegenargument gebruikt. Is dat zo? Tata Steel krijgt de ruimte om te innoveren. Boeren mogen dit niet. Er zal een bemiddelaar komen. Johan Remkes, die jaren geleden zelf riep dat de veestapel moet halveren. Niet echt een ‘onafhankelijke’ bemiddelaar. Er is zelfs gezegd dat Remkes wel gaat praten met de boeren, maar dat er met het stikstofplan niets zal veranderen. Dan is het dus geen bemiddeling.

Gisteren was te lezen dat er kankerverwekkende stoffen zijn gevonden in de grond van Tata Steel. Lees ook: https://nos.nl/artikel/2436345-chroom-6-gevonden-in-grondwater-bij-tata-steel

Het is niet de eerste keer dat er problemen zijn rondom Tata Steel. Mensen in de directe omgeving hebben veel vaker longkanker dan in andere omgevingen. En nu is deze stof dus gevonden. Maar, geen nood! Het zit diep onder de grond, en we halen er geen drinkwater vandaan. Niks aan de hand, dus. Maar goed… Tata Steel moet wel even onderzoek doen hiernaar.

Waarom mag Tata Steel dit zelf onderzoeken? Waar slaat dit in hemelsnaam op? Hier hebben we een bedrijf dat daadwerkelijk schade aanricht bij mensen in de omgeving en waarvan er nu ook kankerverwekkende stoffen in de grond zijn gevonden. Maar blijkbaar is dat allemaal veel minder erg dan de boeren. De boeren, die zijn het échte probleem van het klimaat en milieu. Serieus?

De nummer twee op de lijst van de grootste stikstofuitstoters is Schiphol. Schiphol, het bedrijf dat tijdens de Coronacrisis miljoenen ontving om te kunnen blijven bestaan. Want: ‘Schiphol zorgt voor baanzekerheid.’ Dat er straks talloze boeren zijn die hun baan kwijtraken… Ach ja. Boeiend?

En ondertussen vliegt half Nederland. Ze staan er uren voor in de rij. Willen het liefst zo goedkoop mogelijke tickets hebben. En elke vlucht zorgt voor een berg stikstofuitstoot. Stikstof dat op het land onder de vliegtuigen terechtkomt. En wanneer er metingen worden gedaan op het land, van de hoeveelheid stikstof, worden vliegtuigen niet meegerekend als mogelijke oorzaak. Lees ook dit citaat:

‘Door slechts de uitstoot te berekenen van de zogenaamde start- en landingsfases van vluchten, wordt gemiddeld maar 7,7 procent van de uitstoot meegenomen in de rekenmodellen van de overheid. De overige 92 procent vindt plaats boven de grens van 900 meter en telt ‘dus’ niet mee.’

Sommige gebieden moeten tot zeker 95 procent inkrimpen als het gaat om stikstofuitstoot en dat moeten de boeren doen. Terwijl er dagelijks talloze vliegtuigen boven vliegen.

En als je dan leest dat provincie Flevoland een veehouder heeft uitgekocht, om op die plaats een asielzoekerscentrum te bouwen, dan moeten toch je wenkbrauwen omhoog gaan.

Lees ook hier: https://www.destentor.nl/flevoland/rijk-wil-nieuw-aanmeldpunt-voor-asielzoekers-bij-luttelgeest-maar-gemeente-zegt-niet-wenselijk~aa6b5bea/

Ik vind oprecht dat mensen die het land inkomen een goede plek nodig hebben om te kunnen leven. Maar: als het allemaal écht om de natuur gaat. Zou dat wel zo zijn, dan maak je er prachtige natuurgebieden van de plekken waar je boeren uitkoopt. Dan zorg je dat er plantjes kunnen groeien die nu misschien minder makkelijk overleven. Dan zorg je er desnoods voor dat de wolf in die gebieden kan leven.

Rutte zei het jaren geleden al in een interview, ‘Als je een paar weilanden leegtrekt, is het veel makkelijker huizen bouwen.’



Als dit je plan is. Prima, maar zeg dat dan gewoon. En gooi het niet op de stikstof.

Nog nooit eerder was het vertrouwen in de Nederlandse overheid zo laag als nu. En niet heel gek: telkens weer is er een andere groep die slachtoffer wordt door de onkunde van onze overheid. Denk aan de ouders van het toeslagenschandaal, die nog steeds geen geld hebben en soms zelfs hun kinderen kwijt zijn. Denk aan de Groningers, die al jaren wachten op een goede compensatie voor de schade aan hun huis. Denk aan de jeugdzorg. Denk aan de nachtclubs en horeca, die tijdens de coronacrisis keer op keer verplicht moesten sluiten, en in veel gevallen niet genoeg compensatie kregen. Of denk aan de vele Kamerleden en ministers zie zomaar aan de kant zijn geduwd. Of, een poging tot (denk aan Omtzigt).

Nu zijn het de boeren.

En morgen? Dan ben jij het misschien wel. Het is voor mijn gevoel niet de vraag of je een keer genaaid wordt door de overheid. Het is vooral de vraag: wanneer, en hoe?

Ik vind dit land steeds minder leuk worden. Alles wordt duurder. De polarisatie stijgt en stijgt. Ik schaam me voor mijn overheid. En elke keer hoop ik dat dit kabinet snel valt, wetende dat dit niet gaat gebeuren. De coalitie staat er niet goed voor in de peilingen en dus zullen ze er alles aan doen om te blijven zitten waar ze zitten. Klaar om een volgende groep mensen te slopen. Alles voor het eigen agenda, hun eigen doel. Of Europa. Maar voor de Nederlandse bevolking? Neuh.