Agnes

We hadden seks gehad, of misschien was het daarvoor. De gedachten van tussen slaap en wakker in zijn niet altijd nauwkeurig terug te halen. Net als dat ze niet te sturen zijn. Een plaats van creatieve vrijheid, maar ook persoonlijke demonen.

Mijn gedachten kunnen zowel visueel als audio zijn. Ik kan dingen als beelden naar voren halen en denken in tekst, alsof ik een gesprek met mijzelf voer. Het is makkelijker in slaap te vallen wanneer ik naar beelden kijk dan wanneer er een dialoog met mijzelf klinkt. Het gesprek gaat immers vaak over zorgen en twijfels. Soms gegrond, maar meestal zijn het fictieve gesprekken met echte mensen die nooit plaats zullen vinden. Zouden deze gedachten ongecontroleerd zijn, zou ik nachten wakker liggen.
Liever kijk ik naar de mentale beelden die als de Rorschach vlekken overgaan van vorm in de Crazy video.



Tijdens het transformeren van de beelden zag ik plots Ma Steen, met rokende shag in haar hand. Met diezelfde hand ondersteunde ze haar voorhoofd terwijl ze op een rollator zat. “Geld is geen probleem” zei ze piepend, tussen het zware ademen door. We zijn op een galerij van een flat op de tiende verdieping. In deze buurt staan vier flats naast en tegenover elkaar, waardoor het een groot vierkant is. In het midden is een plein met een voetbal/basketbal veld, parkeergelegenheid en wat rommel. Het is niet de beste wijk van Leiden, maar de enige plek waar een appartement te koop is.
Ma Steen zat op dit moment had al vol met allerlei kanker, COPD en schimmels in haar longen. Haar huis was verkocht, want ze zou in Limburg gaan wonen. Tot ze weer kanker kreeg en haar relatie kapotliep. Plotsklaps had ze niets behalve een long vol tumoren, een hoop geld van haar oude huis en een verblijfsplaats in het Leidsche ziekenhuis. Totdat ze daar uit moest omdat ze geen behandelingen meer wilde. In essentie was het de rit uitzitten tot ze euthanasie zou plegen, al weet ik niet of ze daar echt de moed voor zou hebben gehad aan het einde van de rit.
“Agnes heeft tijden lang een diepe kuil gegraven en is daar uiteindelijk, alleen, in dood gegaan.”
Terwijl ik Ma Steen observeer schiet die zin door mijn hoofd. Een vlaag van verdriet en twijfels spoelde over me heen. Normaal duw ik het weg, er is immers niets wat ik er nog aan kan doen, maar gisteren voelde ik echt dat ik me schuldig kan voelen over haar dood.

Ik heb bewust de rationalisering van dit stuk weggeknipt. De situatie was namelijk bijzonder complex en ondanks dat ik er midden in zat, weet ook ik maar 5% van het gehele verhaal. Gisternacht ging het me om de emoties, en daar probeer ik trouw aan te blijven.

Ze is alleen doodgegaan. Stiekem, in een verzorgingstehuis terwijl haar zoon op vakantie was. Ik heb nog gesproken op haar begrafenis, al weet ik niet meer precies wat ik verteld heb. Alleen de openingszin weet ik nog: “Het hoeft niet allemaal leuk te zijn”. Een samenvatting van haar leven, en ironisch genoeg ook mijn relatie met haar zoon.
We zijn voor het einde van de begrafenis weggegaan, en hebben hiermee het condoleren van de nabestaande, die ik in de weken/jaren daarvoor heb leren kennen, overgeslagen. Hoewel ik begrijp waarom de situatie op dat moment erom vroeg, gezien het even teveel werd, weet ik niet of het gepast was in dat moment. Soms voelt het alsof ik een punt probeer te maken over het lijk van een ander.
Herhaling voor mijzelf, het gaat om de gevoelens, niet om de rationalisering in dit verhaal. Dit is hoe het voelt.
Tegelijkertijd rouw ik om een vriendschap die op de klippen is gelopen tijdens dit alles. Het werd steeds duidelijker dat onze prioriteiten in de jaren steeds verder uit elkaar kwamen te liggen. Dit was ironisch genoeg de “final nail in the coffin”.

Een tijd later sprak ik haar zoon over de katten die in mijn woning verbleven. Er escaleerde het een en ander en hij liet vallen dat ik alleen maar weg ben gegaan van de begrafenis om hem pijn te doen.
Een aantal jaar later hoorde ik via via dat we eigenlijk een keer met zijn alle om tafel moesten om de boel uit te spreken. Dat hebben we niet gedaan.

Er is hier niets dat erop wijst dat Ma Steen/Agnes ooit bestaan heeft. Behalve de katten en een leven vol herinneringen. Sommige dingen die zijn gebeurd laten me verdrietig voelen, schuldig en op een twisted manier machtig. Ik voel me over sommige aspecten heel erg in controle, en daar blij mee. Ik voel me goed over mijzelf en waar ik nu sta, maar twijfel of ik alles hetzelfde zou doen bij een herkansing. Dat is misschien groei, of de naïviteit van vandaag.

De uitspraak van gisternacht, “Agnes heeft tijden lang een diepe kuil gegraven en is daar uiteindelijk, alleen, in dood gegaan”, is onaangenaam accuraat. Het heeft een pijnlijke “eigen schuld” lading. Maar nog veel erger, laat ook blijken dat er geen ladder groot genoeg was om haar eruit te helpen.


-VLH