Boeren

Als tiener was ik lid van de NJN, de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie. net zoiets als de IVN, maar dan van, voor en door jongeren. Dat was in de jaren 80, begin jaren 90. De tijd dat BASF en Bayer de rivieren vervuilden, de koude oorlog en de Kernramp van Tsjernobyl, grote zorgen over zure regen en (ook toen al) afname van biodiversiteit. Er werd door Milieudefensie flink aan de weg getimmerd en er waren toen al demonstratie voor een beter milieu.

Als NJN trokken we elke zondag de natuur in en we gingen in de vakanties op kamp, we waren geen actie groep, al waren er wel actievoerders onder ons. Er werd door ons gedetermineerd en er werden waarnemingslijsten bijgehouden. Ik kan me nog herinneren dat rond boerderijen waar veel vee was of waar vooral mais geteeld werd, het droevig was gesteld met de biodiversiteit. Daar groeiden voornamelijk brandnetels. Ook toen waren de nadelen van teveel mest al ruimschoots bekend. Sindsdien heeft er alleen maar schaalvergroting plaatsgevonden en zijn veel kleine bedrijven overgenomen door boeren die nu megastallen hebben.

Ik moet zeggen dat er ogenschijnlijk dingen verbeterd zijn sinds die tijd. In veel bermen bloeien nu wilde planten en er zijn ook door boeren (die daar denk ik subsidies voor krijgen) bloeiende corridors aangelegd. Mest wordt tegenwoordig in de grond geïnjecteerd en je komt nergens meer een stinkende mestvaalt tegen. De boeren branche is zich toch wel degelijk bewust van de invloed van haar praktijken op het milieu.

Inzichten zijn sindsdien verfijnd of veranderd en we worden als Nederland zuiniger op onze spaarzame echte natuurgebieden. Terecht denk ik, al vraag ik me af of het wel haalbaar is in zo'n dichtbevolkt land als het onze. Dat het misschien niet haalbaar is betekend voor mij nog niet dat het geen streven zou moeten zijn, we zijn nu een uniek deel van ons erfgoed aan het verliezen en voor wat?

Boeren zijn geen domme mensen, vooral degenen met de grootste bedrijven niet. Alles is erop gericht het grootste rendement te halen. Er worden investeringen gedaan waar je van schrikt en elke boer is tegenwoordig naar de landbouwschool gegaan. Er zijn bonden, beurzen en vakbladen om op de hoogte te blijven van de nieuwste technologie en kennis.

Wat ik niet snap is dat het lijkt alsof de boeren die nu protesteren al die tijd gedaan hebben alsof de alarmbellen niet voor hun rinkelden. Het is algemeen bekend dat banken graag leningen afsluiten om hun eigen rekening te spekken en niet omdat ze zo aardig zijn. Voeder en machine fabrikanten hebben vooral ook een eigenbelang. En als je op een politieke partij stemt die jouw commerciële belangen behartigd, is het dan niet logisch dat ze jou te vriend willen houden en je naar de mond praten totdat het echt niet meer kan? Wie vertrouwd er tegenwoordig nog blindelings op de politiek?

Ik vraag me af: zijn de boeren die nu in de problemen komen niet ergens opzettelijk blind geweest en doen ze niet net alsof ze alleen maar voorgelogen zijn door de (Rabo)bank en het ministerie van veeteelt? Hoe hebben ze de problemen niet zien aankomen terwijl er al zo lang over wordt gepraat? Waarom zulke investeringen doen en niet naar zelf naar een andere aanpak uitkijken?

Ik vraag me af of dat komt omdat boeren van oudsher een aparte groep in de samenleving vormt (boeren, burgers en buitenlui...). De manier waarop er nu actie gevoerd wordt komt op mij erg intimiderend over. "Wij hebben grote trekkers, wie doet ons wat." en "het recht van de grootste trekker". "Lomp en onbenullig" is een mooi contrast met "verfijnd en in hun ogen hypocriet", en het mooie is dat je dan ook niet hoeft te luisteren of te praten.

Gelukkig zijn er ook goede boeren die wel de problemen zien en zich aanpassen. Jammer genoeg hoor je daar weinig van. Ook hier vraag ik me af hoe dat zo komt en hoe deze boeren onderling naar elkaar kijken. Eigenlijk weet ik er gewoon te weinig van. Wat Pieter Derks erover te zeggen heeft spreekt me in elk geval erg aan: