Eelco Alta

Op 8 mei 1774 zou de wereld vergaan. Althans, volgens een man die zichzelf een “liefhebber van de waarheid” en filosoof noemde.

In die tijd kon men al voorspellen dat in de vroege ochtend van die dag Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en de maan dicht bij elkaar aan de hemel zouden staan. De man beweerde dat door de onderlinge krachten van deze hemellichamen, de aarde uit haar baan geslingerd zou worden en in de zon zou verbranden.

Deze “liefhebber van de waarheid” en “filosoof” was een redelijk invloedrijk en intelligent persoon. Hij schreef over het vergaan van de aarde een boekje met de titel “Philosophische bedenkingen over de conjunctie van de planeten”. De uitgever, die een bestseller vermoedde, adverteerde ermee in de krant. Het zorgde uiteraard voor veel onrust onder de bevolking.

Nu zou je verwachten dat deze meneer een astronomie, wis- en natuurkunde diploma op zak zou hebben om dit met zoveel zekerheid te publiceren, maar nee. Hij studeerde theologie en was predikant, (én dierenarts naar het schijnt, maar daarover later meer). De overheden probeerden nog in te grijpen door zijn publicaties te verbieden, maar het kwaad was al geschied; heel de provincie in rep en roer!

De aarde verging niet (we zijn er nog) en ik denk dat we de conclusie kunnen trekken: “Schoenmaker blijf bij je leest” en “Een baard maakt nog geen filosoof”. De echte astronomen wisten toen namelijk allang dat er geen gevaar was. Er was er zelfs één die een planetarium in zijn huiskamer bouwde om het voor de mensen aanschouwelijk te maken. (Reken maar dat hij daar met zijn vrouw daar de grootste heibel over had!)

Persoonlijk zie ik wel wat parallellen met wat er vandaag de dag gebeurd. Een beetje nederigheid wat betreft je eigen kennis is wel op z’n plaats. Durven vertrouwen op de experts als het gaat om materie waar je zelf niet zo in thuis bent. Het zou maar zo kunnen dat je iets gaat roepen wat niet klopt.

Ironisch genoeg had deze dominee wel succes met vaccinaties. In zijn tijd werd de veehouderij door epidemieën van veepest geteisterd. Hij experimenteerde met serums die gemaakt waren van dieren die de veepest hadden overleefd en daarmee wist hij uiteindelijk een succesvol vaccin te maken. In 1778, tijdens een epidemie onder het Friese vee, entte hij persoonlijk 131 kalveren in, wat in die tijd bijzonder gewaagd was!

En zo begon men dus, dankzij Eelco Alta (Makkum, 23 juni 1723 - Bozum, 17 augustus 179, met vee-inenting om de veepest te bestrijden.

Gelukkig maar…