Nederland is Europees koploper

Amsterdam, 11 november 2010 – Nergens in Europa vragen opsporingsdiensten de bel-, sms- en e-mailgegevens van burgers vaker op dan in Nederland. Tegelijkertijd overweegt het Ministerie van Veiligheid en Justitie een landelijke zoekmachine te maken met de bankgegevens van alle Nederlanders. Dit blijkt uit het interne ‘Project Dataretentie’ van het Ministerie, waarvan 27 documenten nu publieke informatie zijn geworden na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur.

De Nederlandse Officieren van Justitie bevroegen 78.000 keer de verkeers- en locatiegegevens van gebruikers. Uit deze gegevens is af te leiden wie in de afgelopen 12 maanden met wie, wanneer en hoe lang gecommuniceerd heeft en waar de gebruiker zich op dat moment bevond. Met het aantal opvragingen van klantgegevens in 2009, die zijn opgeslagen in de landelijke telecomdatabank Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie (CIOT), komt het Nederlandse aantal uit op ruim 3 miljoen. Daarmee steekt Nederland met kop en schouders uit boven de rest in Europa. Per hoofd van de bevolking driemaal zoveel als in Duitsland, zevenmaal vaker dan in Polen. Bij de overige Europese landen ligt het aantal opvragingen veel lager.

Ondertussen overweegt het Ministerie van Justitie om ook financiële gegevens van alle Nederlanders via een landelijke zoekmachine opvraagbaar te maken. Te denken valt aan rekeningnummers en de verschillende banken waar een gebruiker een rekening heeft. Als gevolg daarvan zijn de bankgegevens van iedere Nederlander met een druk op de knop te achterhalen door de politie, zonder tussenkomst van de bank, Officier van Justitie of Rechter-Commissaris.

De intenties van ‘Project Dataretentie’ zijn openbaar geworden door de inspanningen van digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom en onderzoeker Rejo Zenger. Eerder ontdekten zij al dat Nederland in Europa ook aan kop gaat als het gaat om het afluisteren van telefoongesprekken en dat opsporingsambtenaren privacyregels stelselmatig negeren bij het opvragen van telecomgegevens via de landelijke databank CIOT. ‘Telkens wordt weer bevestigd dat het in Nederland bedroevend slecht is gesteld met de veiligheid van onze gegevens en onze privacy. Schendingen van onze digitale grondrechten zijn helaas dichterbij dan we ons realiseren’, aldus Axel Arnbak van Bits of Freedom.