skinheadbeweging

Vaak wordt in de krant geschreven over incidenten met skinheads die betrokken zijn bij gewelddadigheden tegen niet-blanken, moslims en anders denkenden. Ook op scholen neemt de spanning onder de leerlingen toe als een groep mensen in skinheadkleding in een groep bij elkaar gaan staan. Om deze spanningen tegen te gaan zijn sommige scholen overgegaan tot een kledingverbod. Er heerst grote onbekendheid omtrent het verschijnsel skinhead. Wat voor roots heeft de skinbeweging? Om inzicht te krijgen in de skinheadbeweging is het goed om de geschiedenis van deze beweging eens te bekijken.
Mods enzo
De jaren vijftig staan in Europa bekend als de 'Rock and Roll'-tijd. Veel jongeren luisterden naar deze muziekstroming, om zich af te zetten tegen de saaie, gevestigde orde. Vetkuiven, stoere kleding en vooral harde muziek was het motto.

Een reactie op deze vetkuiven (ook wel Greasers genoemd) waren 'The Modernists' (Mods). De Mods droegen hippe kleding en luisterden vooral naar moderne jazz. Mods en Greasers sloegen elkaar regelmatig de hersens in. In de jaren zestig worden het twee andere groepen. De ene groep wordt de Trendies genoemd omdat zij meer aandacht besteedde aan uiterlijk dan aan hun eigen cultuur. De andere groep noemt zichzelf de 'Gang Mods' die hun maffe kleding inruilden voor arbeiderskleding (zoals legerjassen, jeans, bretels en legerschoenen). Het kapsel van deze 'Gang Mods' werd in de loop van de tijd korter en korter. De Mods namen de kort geknipte kapsels over van de immigranten uit West Indië, een oude kolonie van Engeland, die er erg stoer en solidair uitzagen. Ook ontstaat er onder invloed van deze immigranten een nieuwe mix van muziekstijlen. Jazz, Gospel en Rhythm & Blues worden met een Afro-Caribische sound gemixt waaruit de muziekstroming Ska is ontstaan. De muziek klinkt volgens de ouderwetse media onprofessioneel en primitief en zij werd daardoor de muziek van de underdogs (immigranten en de Engelse werkloze arbeidersjeugd). In de muziekstijl en tijdens de feesten lopen blank en zwart door elkaar, beide groepen uiten hun gemeenschappelijke liefde voor dansen en muziek samen.


Eerste skinheads
Ska-muziek heeft vanaf haar ontstaan een directe link gehad met de arbeidersklasse. De eerste verschijnsel-len van de skinheadbeweging zijn eind jaren 60 begin jaren 70 ontstaan. De Engelse Ska-band 'Symarip' heeft als eerste het woord skinhead in een nummer genoemd. De Cubaanse muzikant Laurel Aitken heeft de skinheadcultuur verder verspreid. Hij zong onder andere: "Mijn zus zegt, ze wil geen man, ze wil geen man, als hij geen skin is." De eerste skinheads waren donkergetinte Engelsen met Jamaicaanse ouders, de zogenaamde 'Rude Boys'. De skinheadscène is bij het ontstaan vooral links georiënteerd, veel skinheads zijn betrokken geweest bij feesten en demonstraties tegen racisme. De antiracismecampagnes waren nodig omdat racisme in Engeland steeds vaker voorkwam. Immigranten en blanke arbeidersjeugd hebben het lang goed met elkaar kunnen vinden, totdat reggae een grotere rol in de muziek is gaan spelen. De Engelse arbeidersjeugd herkende zich niet meer in de reggaemuziek omdat deze politiek getint was en opkwam voor de immigranten. Ook het binnendringen van 'Jah' (een geloof met veel aanhang in Jamaica) heeft de Engelse arbeidersjeugd niet kunnen bekoren. De slechte economische omstandigheden, de sterke invloed van het fascistische Engelse National Front en de geruchtmakende 'Rivers of blood' toespraak op 20 april 1968 van de politicus Enoch Powell maken dat de skinheads zich steeds racistischer gaan gedragen. In de toespraak voorzag Powell dat in de toekomst rassenrellen in Engeland zouden ontstaan wat uiteindelijk zou uitmonden in een 'rivier van bloed'. Nadat Powell door de Conservatieve Partij is ontslagen krijgt Powell veel steun uit het arbeidersmilieu. In eerste instantie geven veel skinheads ook steun aan Powell, maar als de media op het verschijnsel duikt, en de Britse politie hun Doc Martens met stalen neuzen als wapens gaat zien, hangen veel skinheads hun arbeiderskleding aan de wilgen. De grote oorzaak waardoor veel skins zijn gestopt met hun cultuur was de aanhoudende negatieve publiciteit rondom het geweld van skinheads tegen immigranten, homo's en het toenemende racisme.

Tweede golf skinheads
Halverwege de jaren zeventig komt er onder invloed van de punkmuziek opnieuw leven in de skinheadcultuur. De opleving blijft aanhouden tot eind jaren zeventig. De skinheadcultuur wordt vooral in de jaren zeventig misbruikt voor politieke doelen door de fascistische partijen British Movement, British National Party en het National Front. Skrewdriver, de bekendste nazi-skin-band, zet zich als eerste band af tegen de punkbeweging. De punkideeën worden ingeruild voor extreemrechtse. Omdat de skinheads en de leiders van extreemrechtse partijen veel ruzie met elkaar maken, groeit de beweging niet verder. Halverwege de jaren tachtig komt er een einde aan de ruzies binnen de skinheadscène, muziek wordt het bindmiddel tussen de verschillende politieke ideeën. Met de oprichting van 'Blood & Honour" (een muziekbeweging) in 1987 wordt een begin gemaakt met het organiseren van de extreemrechtse skinheads. De beweging lijkt een langzame dood te sterven als één van de oprichters van Blood & Honour in 1993 komt te overlijden. Het (racistische) geweld van de skinheads en de negatieve berichtgeving in de media zorgden eveneens voor het inzinken van de skinheadcultuur. Een echte opleving van de skinheadscène vindt eind jaren negentig weer plaats. De extreemrechtse skinheadscène wordt langzaam weer minder extreem door het aantal skinheads dat zegt zich niet meer met politiek te bemoeien. Het is mede onder invloed van de hardcore (punk)scène gekomen dat bands opnieuw teruggaan naar de 'roots'. A-politieke muziek in de stijl van eind jaren zestig en begin jaren zeventig.


Nederland
Momenteel nemen in Nederland de Oi!-skins de grootste plaats in binnen de skinheadscène. Maar de meeste Oi!-skins willen zich niet met politiek bemoeien en stellen het plezier op de voorgrond. De meeste Oi!-skins noemen zichzelf wel 'vaderlandslievend' en hebben rechtse ideeën. Oi!-skinheads moeten niets hebben van gabbers die nu de kleding en de levensstijl van de skinheads kopiëren. Naziskins of Boneheads behoren tot het extreemrechtse deel van de skinheadscène. Het negatieve beeld van skinheads wordt grotendeels door hen bepaald. De naziskins hebben een eigen scène met eigen magazines, maar er vindt wel kruisbestuiving plaats tussen de Oi!-skins en de Boneheads. Muziek lijkt het bindende onderwerp te zijn. Ook is er binnen de skinheadcultuur een groep vrouwen actief die zichzelf 'Renee' noemen. Een klein aantal skinheads behoort tot de linkse scène, zij noemen zichzelf redskins, SHARP-skins (Skinheads Against Racial Prejudice) of RASH-skins (Red and Anarchist Skinheads). Hun invloed is echter niet groot, omdat de skinheadscène gedomineerd wordt door rechtse en extreemrechtse skinheads. Het is duidelijk dat de skinheadscène haar roots heeft in de immigrantenbeweging. Het is daarom juist erg vreemd dat extreemrechtse skinheads lopen te pronken met hun 'blanke wortels'. Zo blank zijn hun wortels blijkbaar niet. De geschiedenis heeft daarnaast geleerd dat het politiseren van een cultuur averechts werkt. Inmiddels is duidelijk geworden dat veel skinheads niets willen weten van partijpolitiek in de skinheadscène. 'De skinheadscène gaat aan politiek ten onder' is daarom een veel gehoorde kreet van skins. Momenteel vindt er in Nederland een opleving van het verschijnsel skinhead plaats. Veel jongeren kopiëren het uiterlijk van de skinheads. Ook binnen de hardcore/punkbeweging ontstaan steeds meer bands die de Oi!-muziek van begin jaren zeventig zijn gaan spelen. Het is een positieve ontwikkeling dat veel bands terug gaan naar de roots, de roots zoals die eind jaren zestig zijn ontstaan. Het was de tijd dat blank en zwart gezamenlijke de cultuur konden beleven. De oude populaire uitspraak in de skinhead-beweging "If the Kids are United" is vandaag de dag wenselijker dan ooit!