Literatuur in oud Nabije Mid-Oosten ...

Terwijl vooral
de hellenistische en de joodse literatuur
uit Yeshu's tijd
de belangrijke bronnen zijn voor het juiste verstaan van het nieuwe testament,
beschikken we sinds de tweede helft van de negentiende eeuw
ook over belangrijk vergelijkingsmateriaal
voor het oude testament.

~!@!~

Toen werden
talrijke tekstvondsten gedaan
tijdens archeologisch onderzoek, en niet alle vondsten danken we trouwens aan archeologen;
vaak zijn het de naar schatten zoekende inwoners van het gebied,
die de belangrijkste teksten hebben gevonden.
Zij zouden dit materiaal evenwel nooit hebben bewaard,
als zij het niet aan belangstellenden uit het Westen hadden kunnen verkopen.

~!@!~

Door deze
vondsten weten we nu
dat het oude testament niet in een isolement is intstaan.
De bijbelschrijvers waren ten dele op de hoogte
van de tradities van de oudoosterse literatuur in het algemeen en zij hebben het nodige ontleend aan het werk van schrijvers
buiten Israel.

~!@!~

Een bekend
voorbeeld is natuurlijk
het verhaal over de zondvloed
in Genesis.

~!@!~

Het thema
voor dit verhaal is overgenomen
uit de Mesopotamische
geschriften.

~!@!~

Sommige details
stemmen opvallend overeen
en het centrale thema is gelijk:
een vertoornde god zendt een grote watervloed
om de mensheid te vernietigen;
alleen EEN familievader overleeft deze ramp
door goddelijke
bescherming.

~!@!~

Wanneer men
echter is uitgekeken
op de overeenkomsten,
dan vallen de grote verschillen tussen de bijbelse
en de Mesopotamische versie van
het zondvloedverhaal op.

~!@!~

Zowel in
het Gilgamesj-epos
als in het Atrachasis-epos
komt het verhaal van de zondvloed voor
als episode binnen het gehele epos
{= heldendicht}.

~!@!~

In het Gilgamesj-epos gaat het
om de vraag hoe een mens onsterfelijk
kan worden.

~!@!~

Op uitnodiging
van de held Gilgamesj
vertelt de Mesopotamische NOACH, die Utnapisjtim heet,
hoe hij aan de zondvloed ontkwam
en eeuwig leven
verwierf.

~!@!~

In het Atrchasis-epos
{circa 1700 B.C.}
wordt eerst verteld dat de ene groep goden
moest werken voor de andere,
totdat er een opstand
uitbrak.

~!@!~

In hun belegerde paleis
besloten de goden de mens te scheppen,
die voortaan het zware werk voor hen allen
zou verrichten.

~!@!~

Eenmaal
geschapen,
plantten de mensen zich zo vreselijk enthousiast voort
dat de belangrijke god Enlil
niet meer kon slapen van het lawaai
dat de mensheid
maakte.

~!@!~

Daarom
besloot deze god
het probleem bij de wortel aan te pakken en
zond driemaal een plaag om de mensheid
uit te roeien.

~!@!~

De laatste plaag die Enlil zond,
was een grote vloed,
waaraan de mens Atrachasis en zijn familie
in een zelfgebouwd schip
ontsnapten.

~!@!~

Hoewel
er aanwijzingen zijn
dat Enlils afkeer van de mensheid ook
op ethische overwegingen berust,
geeft de tekst toch eerder het beeld van
een nukkig
vorst.

~!@!~

In Genesis
is duidelijk sprake
van een strafgericht over een zondige mensheid.
In de Mesopotamische verhalen
is de redding van EEN mensenfamilie
het gevolg van een list van de god EA.
In Genesis veroorzaakt G*D de zondvloed
en redt HIJ tegelijkertijd
NOACH.

~!@!~

In de Mesopotamische versie
hebben de andere goden na afloop van de zondvloed
spijt over het gebeuren.

~!@!~

Dat heeft de G*D van Israel niet,
al kondigt HIJ wel aan geen nieuwe zondvloed
meer te zullen zenden.

~!@!~

Het is dus duidelijk
dat de bijbelschrijvers zonder enig bezwaar thema's
en elementen uit Mesopotamische dichtwerken
hebben overgenomen.

~!@!~

Wel hebben zij het verhaal
geheel aangepast aan de eigen geest
van het oude testament.

~!@!~

OOK elementen uit de mythologie
van de nabuurvolkeren vinden we in het oude testament terug,
maar dan geheel gewijzigd,
als het ware ontdaan van hun mythisch karakter.

~!@!~

Mythen zijn verhalen
die men vertelde over de goden en
het ontstaan van de wereld.

~!@!~

Wanneer men
die oorspronkelijke teksten niet kent,
merkt men de mythologische achtergrond
van de bijbelverhalen
nauwelijks op.

~!@!~

En dat blijkt ook te gelden
voor bijna al onze menselijke veronderstellingen
omtrent onszelf en onze medemensen
en mededieren en -planten.

~!@!~


Wij vormen allen samen
een deel van een groot geheel.


~!@!~

In die mate
dat we dat niet weten of beseffen
dwalen wij in onwetendheid en
veroorzaken 'kortsluitingen' die ons lichamelijk,
geestelijk en sociaal
doen verkeren op dwaalwegen en
navenante malle gedragspatronen en
maffe illusionaire
hersenspinsels.